Skąd się wziął nurt Gestalt i kto jest jego prekursorem?
Gestalt to nurt psychoterapii, który wywodzi się z tradycji humanistyczno-doświadczeniowych. W dużej mierze skupia się na badaniu i rozwijaniu potencjału ludzkiego oraz świadomej interakcji z rzeczywistością. Przygląda się procesom myślowym, emocjonalnym i zachowawczym, pomagając klientom lepiej zrozumieć siebie i swoje otoczenie.
Nurt Gestalt w psychoterapii wywodzi się z szerokiej gamy inspiracji i korzeni, ale jego głównym prekursorem i twórcą jest niemiecki psychoterapeuta Fritz Perls.
Fritz Perls, wraz z żoną Laurą Perls, odegrał kluczową rolę w rozwijaniu tej terapeutycznej szkoły. Pierwsze koncepcje Gestaltu pojawiły się w latach 40. XX wieku. Fritz Perls pracował nad rozwinięciem podejścia, które skupiałoby się na terapii poprzez eksplorację “tu i teraz” oraz na pełnym doświadczeniu klienta.
Warto dodać, że nurt Gestalt był również influencją dla innych dziedzin, takich jak psychologia, teoria organizacji, sztuka, i filozofia, co podkreśla jego wszechstronność i wpływ na różne dziedziny nauki i życia.
Koncepcyjne fundamenty nurtu Gestalt
Holizm i Gestalt
Twórcy Gestaltu przy konceptualizacji swojej psychoterapii korzystali z wielu źródeł. Chcieli stworzyć holistyczne podejście, w którym człowieka pojmuje się całościowo:
- wymiar fizyczny,
- emocjonalny,
- racjonalny,
- społeczny.
Egzystencjalizm i Gestalt
Państwo Perls uważali, że ich perspektywa to oryginalne i naturalne podejście do życia, ludzkiego myślenia, działania i odczuwania. W ich przekonaniu, ludzie dążą organicznie do rozwoju, a jakość życia człowieka w dużej mierze zależy od podejmowanych przez niego wyborów. Dlatego też, rozwój osobowości jest ściśle związany z przyjęciem odpowiedzialności za własne życie.
Fenomenologia i Gestalt
Zakłócenia w ludzkim funkcjonowaniu wynikają z braku kontaktu z własnymi emocjami, doświadczeniami, chwilą obecną i otoczeniem. Procesy naturalnej samoregulacji są hamowane przez utrwalone i nieświadome schematy postępowania, które wykształciły się w przeszłości w odpowiedzi na trudne emocjonalne sytuacje.
Fritz Perls postulował przesunięcie uwagi psychiatrii i psychologii z adoracji nieświadomego i nieznanego na problemy, które są świadome, na fenomenologię, na doświadczanie “tu i teraz”, oraz na badanie tego, w jaki sposób tracimy wrodzoną zdolność samoregulacji. W związku z tym zaproponował zmianę podejścia do pracy psychoterapeutycznej, aby stała się ona bardziej niedogmatyczna i oparta na próbach i błędach. Celem było przekształcenie sytuacji klinicznej w doświadczalną, w której terapeuta towarzyszy klientowi i podąża za jego procesem.
Relacja klient-terapeuta i doświadczenie w nurcie Gestalt
Człowiek osiąga pełne zrozumienie swoich uczuć, myśli i działań poprzez interakcję i dialog z innymi ludźmi. To właśnie dlatego relacja między klientem a terapeutą, ich wspólne bycie i współtworzenie sytuacji, odgrywają fundamentalną rolę w terapii. Podczas procesu kontaktowania się organizmu z otoczeniem, a także w sytuacji terapeutycznej, potencjał zmiany jest obecny.
Doświadczenia człowieka, zarówno zmysłowe, emocjonalne, wolitywne, jak i wyobrażeniowe, zawsze odnoszą się do jego otoczenia. Dobrze funkcjonujący i wspierający kontakt z terapeutą może dostarczyć klientowi nowych i istotnych przeżyć, które mają kluczowe znaczenie w procesie terapeutycznym.
Gestalt – znaczenie słowa
Samo słowo “Gestalt” w języku niemieckim obejmuje kilka pojęć, takich jak ‘kształt’, ‘forma’ i ‘całość’, które wyrażają coś więcej niż jedynie sumę składających się na nią elementów.
Możemy stwierdzić, że psychoterapia Gestalt jest właśnie taką całością, nową jakością, która powstała w wyniku integrowania różnych koncepcji. Te koncepcje obejmują fenomenologię, dialog egzystencjalny Martina Bubera, psychologię postaci, buddyzm, zen, psychodramę, paradoksalną teorię zmiany oraz teorię pola.
Terapia Gestalt w pierwszej kolejności umożliwia nam głębsze zrozumienie samego siebie, wspiera proces wewnętrznej integracji, poszerza naszą świadomość w zakresie emocji, potrzeb, sposobów działania i wrażeń ciała. W trakcie tego procesu dojrzewamy, eksperymentujemy z różnymi zachowaniami i pełniej oraz głębiej doświadczamy życia.
